اشعار پانته آ صفایی بروجنی

هنوز اين آسمان آلودهٔ پرهای كركس‌هاست 
و از خون تو، تر، دامان خشكی‌ها و اطلس‌هاست 

جهان تشنه ست، ماه آسمان تشنه ست، اما آب 
هنوز آن سوی، دست بيعت (خشک‌مقدس‌ها)ست 

چنان پاشيده از هم نقش‌های روزگار انگار 
زمين يک كاشیِ افتاده از طاق مقرنس‌هاست 

در آن سو گربه ‌رقصانی شامی‌هاست و اين سو
شتر‌ها پای می‌كوبند و ميدان دست ناكث‌هاست 

به دنيا برنگرد ای ذوالجناح تشنه! در اين عصر 
اگر آن روزگار شمر بود اين عصر اشعث‌هاست!

هر بار عابرانی از این کوچه بگذرند
با احترام و عشق، تو را اسم می برند

آه ای درخت سبز که امروز بر سرت
صدها پرنده سرخوش و شاداب می پرند

یادم نرفته است چه شب ها... چه بادها
گفتند که دمار تو را در می آورند

یادم نرفته است چه اردیبهشت ها
دیدم شکوفه های تو بر خاک، پرپرند

اما هنوز سبزی و برپا، هنوز هم
سرشاخه هات لانه ی صدها کبوترند

در سایه ات هنوز سبدهای رنگ رنگ
ناز تو را به قیمت خورشید می خرند

آن زخم ها که بر تنه ات مانده دیگر و
این سیب های قرمز شاداب، دیگرند

پیراهن کبود تو را گرچه بادها
در کوچه های سوخته بر دست می برند

نامت همیشه ورد زبان پرنده هاست
هر بار شاد و سرخوش از این کوچه بگذرند
 

 

موهایش ابریشم زرد، پیراهنش تور و پولک

آرام و خندان و خاموش خوابیده مثل عروسک

 

زخمی دهان باز کرده روی گلویش که او را

تبدیل کرده برای غم های مردم به قلّک

 

خسته ست خسته ست خسته ست از این که یک عمر رفته ست

از هر طرف باد رفته ست از هر طرف...بادبادک

 

سرگرم کرده خودش را با قصه، با قصه هایی

مانند"قویی سفید است فردای این جوجه اردک"

 

 

افسانه ها را رها کن برخیز اردیبهشت است

پیراهنت را درآور پروانه شو کرم کوچک!

 

هر وقت عابرانی از این کوچه بگذرند
با احترام و عشق تو را اسم می‌برند

آه ای درخت سبز که بر شانه‌های تو
حالا کلاغهای سیه‌بال می‌پرند!

با اینکه هر بهار در این باغ سوگوار
دیدم شکوفه‌های تو بر خاک پرپرند-

اما هنوز سبزی و برپا، هنوز هم
سرشاخه‌هات لانهٔ صدها کبوترند

پیغام برگهای تو را بادها هنوز
در کوچه‌های سوخته بر دست می‌برند

نامت همیشه ورد زبان پرنده‌هاست
هر بار از حوالی این کوچه بگذرند

 

 

 

 

 

 

حل می‌شود شکوهِ غزل در صدای تو
ای هرچه هست و نیست در عالم فدای تو
 
هر شب به روز آمدنت فکر می‌کنم
هر صبح بی‌قرارترینم برای تو

بیدار می‌شویم از این خوابِ هولناک
یک صبح جمعه با نَفَسِ آشنای تو

آدینه‌ای که می‌رسی و پهن می‌شود
چون فرش، آسمانِ دلم زیر پای تو

یک‌روز گرم و روشن و سرشار می‌شویم
در خلسه‌ای که می‌وزد از چشم‌های تو

روزی که با شروع کلام تو ـ مثل قند
حل می‌شود شکوهِ غزل در صدای تو

 

 

 

 

 

 

 

 

باران گرفتی خیس کردی گیسوانم را

چون واگني فرسوده در راه آهني خالي

 

باد آمد و پیچید نفس های تو در کوه

پر شد دل هر صخره از آویشن و اندوه

 

دنیا که مرا از تو جدا کرد، جدا کرد

یک شاخه ی خشک از تن یک جنگل انبوه

 

هر چند که یک کشته برای تو مهم نیست

-با این همه جان باخته با این همه مجروح-

 

این زن که نفس در نفست داشته یک عمر

نگذار که توفان تو غرقش کند ای نوح!

 

تو ریختی عسل ناب را به کندوها
به رنگ و بوی تو آغشته اند شب بوها

 شبی به دست تو موگیر از سرم وا شد
و روی شانه من ریخت موج گیسوها

تو موی ریخته بر شانه را کنار زدی
و صبح سر زد از لابلای شب بوها

 و ساقه ها همه از برگ ها برهنه شدند
و پیش هم که نشستند آلبالوها_

تو مثل باد شدی؛ گردباد ... و می پیچید
صدای خندۀ خلخال ها، النگوها

و دست های تو تالاب انزلی شد و ...بعد،
رها شدند در آرامش تنت قوها


شبیه لنج رها روی ماسه هایی و باز
چقدر خاطره دارند از تو جاشوها

 تو نیستی و دلم چکّه چکّه خون شده است
مکیده اند مرا قطره قطره زالوها

 «فروغ» نیستم و بی تو خسته ام کرده ست
«جدال روز و شب فرش ها و جارو ها»

شنیده ام که به جنگل قدم گذاشته ای
پلنگ وحشی من! خوش به حال آهوها...

دیوار و در، دیوار و در، دیوار و در، دیوار...
خوابیده تاریخ تشیّع در همین تکرار!

این خانۀ وحی است اما بعد پیغمبر(ص)
بسیار خواهد دید از این بی حرمتی، بسیار...

این در نه! قرآن است که می سوزد و پشتش
واژه به واژه جملۀ «الجار ثم الدار»

آیه به آیه سوره های ناب قرآنند
اینها که دنیا می­ شود بر دوششان آوار

اینها که سرهاشان به روی نیزه خواهد رفت
گلخانه خواهد شد ز پیکرهایشان شن زار

اینها که هر یک امتداد لحظه­ ای هستند
که سوخت قرآن خدا بین در و دیوار...

قرآن روی نیزه! قرآن درون تشت!
قرآن قرآن خوان میان کوچه و بازار!

آه ای شفیع روز رستاخیز لبهایت!
ما را به حال خود برای لحظه ­ای مگذار!

کی می رسم به لذت در خواب دیدنت؟

سخت است سخت ازلب مردم شنیدنت

هرکس که این ستاره ی دنباله دار راـ

یک قــــرن پیش دیده زمان دمیــدنت ـ

از مثل سیــــل آمدنت حرف می زند

از قطره قطره بر دل خـــــارا چکیدنت

پروانه ها به سوختنت فکر می کنند

تک شاخ ها به در دل توفان دویدنت 

من...من ولی به سادگی ات،مهربانی ات

گه گاه هم به عادت ناخن جویدنت!

آخر انار کوچک هم بازی نسیم! 

دیگر رسیده است زمان رسیدنت

پایین بیا که کاسه ی دریوزگی شده ست

زنبیل من به خاطر از شاخه چیدنت

یا زودتر به این زن تنها سری بزن ـ

یا دست کم اجازه بده من به دیدنت...

سر هر جاده منم ، چشم به راهی که تویی
شب و روزم شده چشمان سیاهی که تویی

بنــدبازی وســـط معــــــرکه ام ، وای اگــــر
روی دوشـم بنشیند پر کاهی که تویــی !

زیر پایم پلی از موست ، ولــی زل زده ام
بین چشمان تماشا به نگاهـی که تویــی

کور کرده ست مرا عشــــق و سر راهـم باز
باز کرده ست دهان حلقه ی چاهی که تویی

نیست کم وسوسه ای سیب بهشت ، اما من
دستم آغشتــــه به نارنج گناهی که تویی ...!

 

باد آمد و پیچیــد نفس های تــــو در کــــوه
پرشد دل هـــر صخــره از آویشــن و انـدوه

دنیا که مـــرا از تو جــدا کرد، جــدا کـــرد
یک شاخه ی خشک از تن یک جنگل انبوه

هر چند که یک کشته برای تو مهم نیست
ـ با این همه جان باخته، با این همه مجروح ـ

این زن که نفس در نفست داشته یک عمر
نگـــذار که توفان تو غرقش کند ای نــــوح ...

 

ديشب كسي مزاحم خواب شما نبود؟
آيا زني غريبه دراين كوچه ها نبود؟

آن دختري كه چند شب پيش ديده ايد
دمپايي اش -تو را به خدا- تا به تا نبود؟

يك چادر سياه كشي روي سر نداشت؟
سر به هوا و ساده و بي دست وپا نبود؟

يك هفته پيش گم شده آقا! ومن چقدر
گشتم ولي نشاني ازاو هيچ جا نبود

زنبيل داشت، درصف نان ايستاده بود
يك مشت پول خرد...نه آقا! گدا نبود

يك خرده گيج بود ولي...نه! فرار نه!
اصلا به فكر حادثه وماجرا نبود

عكسش؟ درست مثل خودم بود مثل من
هم اسم من ولحظه اي ازمن جدا نبود

يك دختر دهاتي تنها كه لهجه اش
شيرين وساده بود ولي مثل ما نبود

آقا! مرا درست ببين اين نگاه خيس
يا اين قيافه در نظرت آشنا نبود؟

ديشب صداي گريه ی يك زن شبيه من
درپشت درمزاحم خواب شما نبود؟

آتش گرفته دامن خورشيد پرورت
آتش گرفته است جهان در برابرت

با بوسه ی كبود خدا گر گرفته است
پرهاي نرم زير گلوي كبوترت

شب مي شود سوار به گودال مي رسد
ديگر رمق نمانده به زانوي باورت

از خيمه هاي سوخته فرياد مي كشد
در دست باد موي پريشان دخترت

بانوي آفتاب نشين! تكيه داده است
دنيا به نخل سوخته، اما تناورت

ديگر تو را به سايه ی بالاي سر چه كار ؟
وقتي كه عشق چتر گرفته است بر سرت

اي ظهر داغديده ! زمين آب مي شود
وقتي تو را نفس بكشد صبح آخرت

زاینده رود و گنگ و دانوب از تو می نوشند
هر روز شریان های عالم در تو می جوشند

گنجشک ها از جای جای نقشه می آیند
از چشمۀ زیر گلویت آب می نوشند

یک سال سرما می خورند آلوچه ها هر وقت
شال و کلاه دست بافت را نمی پوشند

تنها تو می دانی چرا مردان کوه این قدر
از صبح تا شب سر به تو دارند و خاموشند

تنها تو می فهمی حواس دختران پرت است
هر صبح شیر گوسفندان را که می دوشند

شاید تو هم مثل من از ییلاق می آیی
ایل و تبارت سارهای خانه بر دوشند

شاید تو را هم مردهای قریه ات یک شب
پای بدهکاری به یک خان زاده بفروشند

...

فعلا که در شعر من آهوهای چشمانت
در برف ها هم بازی یک جفت خرگوشند...

بیش از تمام رنگ هايت رنگ کاشي را...
بيش از تمام لحظه ها وقتي تو باشي را...

روزي زني درعهد شاه عباس عاشق کرد
سرپنجه هاي روح يک معمارباشي را

آن وقت شعر ورنگ و موسيقي به هم آميخت
پوشاند اسليمي تن عريان کاشي را

حالا دوباره اصفهان آبستن است اي عشق!
تنديس زيبايي که از من مي‌تراشي را

روح مرا سوهان بکش، چکش بزن، بشکن
بيرون بريز از من هواها را حواشي را

حل کن مرا اي عشق! اي تيزاب افسونگر!
ذرات روحم تشنه هستند اين تلاشي را

از نغمه ها آوازهاي زنده رودت را...
بيش از تمام رنگ هايت رنگ کاشي را...

اگر نسیم به آسانی از تو کرد جدایم
هنوز خاطره هایت نمی کنند رهایم

هنوز خواب و خوراکم شبیه آن شب اول
هنوز مثل همان روزهاست حال و هوایم

مرا که قاصدکی توی دست های تو بودم
به باد دادی و دیگر مهم نبود برایم

که بادهای سرآسیمه ی گرسنه چه هنگام
کجای وحشت این خاک می کنند رهایم

مرا شکست، مرا سوخت حسرت تو ولی باز
به خود اجازه ندادم به دیدن تو بیایم

گرفته ام جگرپاره را میان دو دندان
مرا ببخش اگر باز هم گرفته صدایم!

تو بادبادک خود را به باد دادی و رفتی
منم که بسته هنوز این نخ بلند به پایم...

درخت ها همه عریان شدند، آبان شد
و باد آمد و باران گرفت و طوفان شد

نیامدی و نچیدی انارِ سرخی را
که ماند بر سر این شاخه تا زمستان شد

نیامدی و ترک خورد سینه ی من و آه!
چقدر یک شبه یاقوت سرخ ارزان شد!

چقدر باغ پر از جعبه های میوه شد و
چقدر جعبه ی پُر راهی خیابان شد!

چقدر چشم به راهت نشستم و تو چقدر
گذشتن از من و رفتن برایت آسان شد!

چطور قصه ام این قدر تلخ پایان یافت؟
چطور آنچه نمی خواستم شود، آن شد؟

انارِ سرخِ سرِ شاخه خشک شد، افتاد
و گوش باغ پر از خنده ی کلاغان شد

اگر یکی... یکی از آن پرنده ها باشم
که در هوای تو، در آسمان رها باشم

نه آب و دانه و نه آشیانه می خواهم
نه اینکه مثل فلان مرغ خوش صدا باشم

برای من که تنم یخ زده است این کافی است
که با نوازش خورشید آشنا باشم

که دست های تو را آفتاب گرم! ولی
تو رفته ای و بگو بی تو من چرا باشم؟

چگونه بی تو بمانم در این هوا و چطور
به بی خیالی دیگر پرنده ها باشم؟

شاخه ی یاس مرا هم که بریدی، که شکستی
دیگر ای باد! در این باغچه دنبال چه هستی؟

دست بر شانه ی هر گل که زدی روی زمین ریخت
سوخت، بر دامن هر بوته ی سبزی که نشستی

با تو یک برگ نرقصید در این باغچه، یک بار
نکشیدی سرِ یک غنچه ی پرپرشده دستی

تو که در باغ به پروانه پر و بال ندادی
در چرا روی کلاغان هوس باز نبستی؟

آمدی باغ مرا زیر و زبر کردی و رفتی
آمدی، رفتی و هی چرخ زدی، شاخه شکستی

آخرین شاخه همان یاس جوان بود که افتاد
دیگر ای باد! در این باغچه دنبال چه هستی؟

بگو کجا بروم؟ سر به شانه ی که بمیرم؟
پس از تو دستِ تمنا به دامنِ که بگیرم؟

دوباره دل به کدامین خیالِ خام ببندم؟
دروغ های فریبنده ی که را بپذیرم؟

چگونه پَر بکشم از شکارگاه تو وقتی
نگاه های تو این طور بسته اند به تیرم؟

مرا رها کن و بگذر شکارچی! که شکاری
همیشه در تله افتاده ام، همیشه اسیرم

تو چون جرقه به دامانِ من نشستی و دیگر
قرار نیست که بعد از تو من قرار بگیرم

هر چقدر این روزها دستان من تنهاترند
چشم هایت شب به شب زیباتر و زیباترند

رازداری های من بیهوده است، این چشم ها
از تمام تابلوهای جهان گویاترند

این چه تقدیری است که عشقِ من و انکارِ تو
هر دو از افسانه ی آشیل نامیراترند؟

من پَر کاهی به دست باد پاییزم ولی
چشم های روشنت از کهربا گیراترند

یک قدم بردار و از طوفان آذر پس بگیر
برگ هایی را که از شلاّق باران ها ترند

باد می آید، درخت نارون خم می شود
شاخه های لُخت از دستانِ من تنهاترند

من؛ خاکِ سرزمینِ صبوری که هیچ وقت...
در انتظار عابرِ دوری که هیچ وقت...

تو؛ جاده ای شلوغ که دائم سرت پُر است
از کثرتِ عبور و مروری که هیچ وقت...

در شامِ بی ستاره ی من برق می زند
از دور دست نقطه ی نوری که هیچ وقت؛

نه پیش تر می آید و نه دور می شود
یک شب چراغ، بر سرِ گوری که هیچ وقت...

شاید تویی که خیره ای از دورها به من
با چشم های مستِ غروری که هیچ وقت...

می خواستی که در دلم آتش به پا کنی
حالا نگاه کن به تنوری که هیچ وقت...

من خاکِ سرزمین حجازم، دلم پُر است
از دخترانِ زنده به گوری که هیچ وقت...

وقتی مرا در جعبه پشتِ ویترین دیدی
مثل تمام بچه ها از شوق خندیدی

اسباب بازی های مثل من فراوان بود
اما مرا برداشتی روی زمین چیدی

گاهی قطار و گاه کشتی ساختی از من
گاهی درختی که از او آلوچه می چیدی

با اشک هایت گریه کردم، زندگی کردم
با خنده هایم زندگی کردی و خندیدی

تو قد کشیدی، قد کشیدند آرزوهایت
کم کم مرا در خاطرات کهنه پیچیدی

کم کم دلت سرگرمی جالب تری می خواست
کم کم برایم خواب های تازه ای دیدی

یک روز با یک تخته نردِ کهنه برگشتی
قانون بازی را هم از همسایه پرسیدی

با اشک هایم پاک کردی مهره هایش را
یک جفت تاس از استخوان هایم تراشیدی

آن وقت پر شد خانه ات از دود سیگار و
خونِ مرا در استکان کردی و نوشیدی

آن وقت دنیا شد قماری تلخ و ما در آن
هی باختیم و باختیم...اما نفهمیدی...

باران گرفتی خیس کردی گیسوانم را
باد آمدی و ریختی در هم جهانم را

آن قدر مثل آفتاب ظهر تابیدی
تا سوخت گرمای تو مغز استخوانم را

باغ انار کوچکی بودم که با لبخند
از پا در آوردی درختان جوانم را

می دیدم عریان می شود سرشاخه هام اما
هر بار با یک بوسه می بستی دهانم را

حالا چهل روز است دستان تو یخ کرده است
حالا چهل روز است ابری آسمانم را؛

پوشانده و هر روز و هر شب برف می آید
در این هوا من سارهای نیمه جانم را

با قصه های آفتابی گرم خواهم کرد
که روزگاری با نفس هایش جهانم را...

بازیچه ی خود ساختی موی سیاهم را
بردی به هر جا خواستی با خود نگاهم را

در شهر خود من بایزید کوچکی بودم
از من گرفتی خانه ام را، خانقاهم را

بی آشیانم کردی ای طوفانِ بی هنگام!
انداختی تنها درختِ تکیه گاهم را

حالا در این باران کجا باید بخوابانم
گنجشک های زخمی بی سرپناهم را؟

من مطمئن بودم تو در خورجین خود داری
هر آنچه امکان دارد از دنیا بخواهم را

اما تو هم برداشتی ای بادِ پاییزی!
مثل تمام همسفرهایم، کلاهم را

حالا کجا؟ حالا کجا باید بخوابانم
گنجشک ها...گنجشک های بی گناهم را؟

عشقت به طوفان های بی هنگام می ماند
مغرور و بی پروا به سویم پیش می راند

از هر چه دارم چشم می پوشم اگر دنیا
یک شب مرا زانو به زانوی تو بنشاند

زانو به زانوی تو، ای دریای دور از دست!
و هیچ کس جز جنگل حرّا* نمی داند

که گاه دریا می تواند با نوازش هاش
تا آخرین رگ برگ هایت را بلرزاند

که گاه دریا می تواند گرم باشد گرم
آن قدر که آوندهایت را بسوزاند

آن قدر که آتش بگیرد شاخ و برگت تا
عریانیِ تو موج ها را هم برقصاند

من ریشه ام در آب و موهایم به دست باد
دلفین پیری در دلم آواز می خواند

دریا نمک بر زخم هایم می زند اما...
اما کسی جز جنگل حرّا نمی داند...



*نام درختی که در سواحل جنوبی ایران می روید.

چه شکل های غم انگیز مبهمی دارند!
و ابرها چه خیالات درهمی دارند!

چقدر ساکت و سنگین و سرد می گذرند!
سیاه و غم زده انگار ماتمی دارند

حیاط خانه پُر از پَر، پُر از زباله شده است
تو نیستی و کلاغان چه عالمی دارند!

تو نیستی...منم و بادهای پاییزی
که دست از سر این خانه برنمی دارند

منم که پنجره را باز می کنم هر روز
و فکر می کنم این کاج ها غمی دارند

تو نیستی...منم و شاخه های خشک انار
و ابرها چه خیالات درهمی دارند!

شب که بر می گردی از دریا به سمت خانه ات
دانه های ریز شن چسبیده روی شانه ات

قایقت را دست تنها می کشی بر ماسه ها
بعد با آن حالتِ محزونِ مغرورانه ات

تورِ خالی را به روی شانه می اندازی و
می شود شب با همین تصویرها دیوانه ات

راه می افتد به دنبال تو ماه و تا سحر
می نشیند منتظر بر پشت بام خانه ات

شب که جنگل مثل موهایت پریشان است و باد
آرزومندانه دستی می کشد بر شانه ات

بعد از پیراهنِ خیسِ تو این دریاست که
قطره قطره می چکد بر فرش های خانه ات

تا پرده را پس می زند انگشتِ بی خوابی
رد می شوند از آسمان شش هفت مرغابی

یاد تو می افتم که می گفتی چهل سال است
شب ها کنار یک درختِ کاج می خوابی

«شب ها هوا زیر درخت کاج سنگین است!
من رختخوابم را همین جا توی مهتابی...»

یاد تو می افتم... ( چقدر این خانه تاریک است!)
یاد تو می افتم... تو و آواز سیما بی-

نا و صدای قل قل و قلیان و عطر چای...
شب های تابستان وآن... آن فرش عنّابی...

بعد از تو دنیا جایِ امنی نیست، می بینی؟
افتاده از سقفِ جهان یک کاشی آبی!

چون واگنی فرسوده در راه آهنی خالی
از من چه باقی مانده جز پیراهنی خالی؟

دارد فرو می ریزد اجزای تنم در من
آن طور که دیواره های معدنی خالی

چون آخرین سربازِ شهری سوخته یک عمر
جنگیده ام در مرزهای میهنی خالی

حالا که سر چرخانده ام در باد می بینم
پشت سرم شهری است از هر روشنی خالی

گنجایش این جام ها اندازه ی هم نیست
من استکانم شد به لب تر کردنی خالی

آن باغبانم که پس از یک عمر جان کندن
از باغ بیرون آمدم با دامنی خالی